ازدواج به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی هر فرد، همواره نیازمند رعایت ضوابط شرعی و قانونی بوده است. با گسترش فضای مجازی و استفاده روزافزون از اینترنت در همه جنبه‌های زندگی، پدیده‌ای به نام ازدواج اینترنتی یا همان ازدواج آنلاین در کشور مطرح شده است. این موضوع باعث شده افراد زیادی به دنبال شناخت دقیق قوانین ازدواج اینترنتی در ایران باشند تا بدانند آیا چنین اقدامی از نظر قانون و شرع معتبر است یا خیر.
در این مقاله قصد داریم به‌طور کامل درباره قوانین ازدواج اینترنتی در ایران صحبت کنیم. همچنین به موضوعاتی مانند ثبت ازدواج اینترنتی، شرایط قانونی ازدواج آنلاین، اعتبار شرعی ازدواج اینترنتی، مراحل ازدواج اینترنتی، ازدواج دائم اینترنتی، مشکلات ازدواج اینترنتی و همچنین موضوع مهم مجوز ازدواج آنلاین بپردازیم.
اهمیت آشنایی با قوانین ازدواج اینترنتی در ایران
یکی از بزرگترین دغدغه‌های افراد مجرد، یافتن همسری مناسب است. امروزه بسیاری از افراد برای پیدا کردن نیمه گمشده خود به سراغ سایتهای همسریابی و بسترهای آنلاین می‌روند. اما سؤال مهم این است که آیا چنین آشنایی‌هایی می‌تواند به ازدواج رسمی منجر شود و اساساً چه قوانینی برای ازدواج اینترنتی در ایران وجود دارد؟
طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، ازدواج یک قرارداد حقوقی و شرعی است و باید در دفاتر رسمی ازدواج ثبت شود. بنابراین حتی اگر آشنایی از طریق اینترنت شکل بگیرد، برای رسمیت یافتن آن، نیاز به رعایت مراحل ازدواج اینترنتی و ثبت رسمی عقد در دفاتر معتبر وجود دارد.
ثبت ازدواج اینترنتی چگونه انجام می‌شود؟
یکی از پر تکرارترین پرسش‌ها درباره ثبت ازدواج اینترنتی است. بسیاری از افراد فکر میکنند می‌توانند به‌طور کامل در فضای آنلاین ازدواج کنند. در حالی‌که واقعیت این است که در ایران هنوز امکان عقد و ثبت ازدواج به‌صورت صددرصد اینترنتی وجود ندارد.
آنچه به‌عنوان ثبت ازدواج اینترنتی شناخته می‌شود، بیشتر شامل گرفتن وقت، تکمیل مدارک اولیه و انتخاب دفتر ازدواج از طریق سایتهای رسمی سازمان ثبت است. اما اجرای صیغه عقد و امضای سند رسمی همچنان نیازمند حضور عروس، داماد و شاهدان در دفترخانه است. بنابراین، قوانین ازدواج اینترنتی در ایران تنها اجازه بخشی از مراحل به‌صورت آنلاین را داده‌اند.
شرایط قانونی ازدواج آنلاین در ایران
وقتی از قوانین ازدواج اینترنتی در ایران آنلاین صحبت می‌کنیم، باید بدانیم که این شرایط دقیقاً مشابه ازدواج حضوری است. یعنی:
-
داشتن سن قانونی برای دختر و پسر
-
رضایت طرفین
-
اجازه ولی برای دختر باکره
-
حضور شاهدان هنگام عقد
-
ثبت رسمی عقد در دفاتر ازدواج
در نتیجه، حتی اگر آشنایی از طریق سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها صورت گیرد، رعایت این موارد الزامی است. هیچ استثنایی در قوانین ازدواج اینترنتی در ایران وجود ندارد که فرد بدون مدارک قانونی یا بدون ثبت رسمی بتواند ازدواجی معتبر داشته باشد.
اعتبار شرعی ازدواج اینترنتی
یکی از دغدغه‌های افراد مذهبی، بحث اعتبار شرعی ازدواج اینترنتی است. از نظر شرعی، اگر شرایط ازدواج رعایت شود – یعنی ایجاب و قبول، رضایت طرفین، حضور شاهدان و اجرای صیغه عقد – حتی به‌صورت آنلاین (مثلاً در ویدئو کال) امکان‌پذیر است.
اما مشکل اینجاست که از دیدگاه قانون، چنین عقدی بدون ثبت رسمی معتبر نیست. بنابراین ممکن است از نظر شرعی صحیح باشد، اما تا زمانی که ثبت رسمی صورت نگیرد، از نظر قانونی هیچ اعتباری ندارد.
این موضوع نشان می‌دهد که بین اعتبار شرعی ازدواج اینترنتی و اعتبار قانونی آن تفاوت وجود دارد.
مراحل ازدواج اینترنتی در ایران
برای آنکه فردی بتواند به‌صورت آنلاین ازدواج کند، باید مراحل ازدواج اینترنتی را به‌طور دقیق بداند. این مراحل عبارت‌اند از:
-
ورود به سایت رسمی سازمان ثبت احوال یا دفاتر ازدواج
-
انتخاب دفترخانه مورد نظر
-
تکمیل اطلاعات اولیه مانند شناسنامه و کارت ملی
-
گرفتن نوبت برای مراجعه حضوری
-
حضور در دفترخانه و اجرای عقد رسمی
به بیان دیگر، مراحل ازدواج اینترنتی تنها تسهیل‌کننده فرایند است، اما جایگزین کامل حضور فیزیکی در دفترخانه نیست.
ازدواج دائم اینترنتی؛ امکان‌پذیر یا غیرممکن؟
برخی افراد تصور میکنند که می‌توانند به‌صورت کامل یک ازدواج دائم اینترنتی داشته باشند. اما همان‌طور که گفتیم، قوانین کشور اجازه چنین چیزی را نمی‌دهند.
ازدواج دائم اینترنتی تنها به این معناست که آشنایی اولیه، هماهنگی‌ها و بخشی از مراحل از طریق اینترنت انجام شود. اما برای اینکه عقد دائم رسمیت پیدا کند، حضور در دفترخانه الزامی است. بنابراین اگر کسی بخواهد تنها با یک کلیک یا تماس آنلاین ازدواج دائم کند، این موضوع از نظر قانون ایران پذیرفته نیست.
مشکلات ازدواج اینترنتی
در کنار تمام مزایای آن، نباید از مشکلات ازدواج اینترنتی غافل شد. برخی از مهم‌ترین این مشکلات عبارت‌اند از:
-
عدم شفافیت هویت طرف مقابل
-
احتمال سوءاستفاده‌های مالی و عاطفی
-
نبود نظارت کافی بر برخی سایتهای همسریابی
-
تفاوت بین انتظارها و واقعیت بعد از آشنایی
-
مسائل قانونی مربوط به ثبت رسمی
شناخت این مشکلات ازدواج اینترنتی باعث می‌شود افراد با آگاهی بیشتری قدم در این مسیر بگذارند و تنها به جنبه‌های مثبت آن توجه نکنند.
مجوز ازدواج آنلاین؛ آیا وجود دارد؟
موضوع مهم دیگر، بحث مجوز ازدواج آنلاین است. برخی افراد تصور میکنند می‌توانند مجوزی دریافت کنند تا همه مراحل ازدواجشان آنلاین انجام شود. در حالی‌که چنین چیزی در قوانین ایران تعریف نشده است.
آنچه وجود دارد، مجوز فعالیت برای سایتهای همسریابی و مراکزی است که تحت نظارت نهادهای قانونی کار میکنند. بنابراین اگر فردی بخواهد مطمئن شود که در مسیر درست قدم گذاشته، باید از سایت‌ها و دفاتر معتبر استفاده کند که دارای مجوز ازدواج آنلاین باشند.
جمع‌بندی
با توجه به مطالب گفته شده، مشخص شد که قوانین ازدواج اینترنتی در ایران هنوز به‌طور کامل شرایط اجرای یک ازدواج صددرصد آنلاین را فراهم نکرده است. افراد می‌توانند بخشی از مراحل مانند نوبت‌گیری، تکمیل مدارک و انتخاب دفترخانه را به‌صورت آنلاین انجام دهند، اما اجرای عقد و ثبت رسمی همچنان نیازمند حضور در دفترخانه است.
همچنین، از نظر شرعی در شرایط خاص امکان اجرای عقد آنلاین وجود دارد، اما بدون ثبت رسمی، هیچ‌گونه اعتبار قانونی نخواهد داشت. بنابراین توصیه می‌شود افراد همواره از سایت‌ها و مراکز دارای مجوز استفاده کنند و از مشکلات ازدواج اینترنتی غافل نشوند.